سبک رئالیسم یا واقع گرایی Realism
سبک نقاشی رئالیسم واقع گرایی نقطه مقابل سبک رمانتی سيسم قرار دارد، که در آن هنرمند باید در نمایش طبیعت (طبیعت بدونِ انسان و با انسان) از هرگونه “احساساتی گری” خودداری کند.
سعی هنرمند نقاش رئالیست در این است که موضوعات منتخب را بدون کم و کاست و شیرین کاری و عوام فریبانه شدن طرح در ذهن بیننده، ترسیم کند و تخیلات غیرواقعی نیافریند و شعار ندهد.
مبنای کار آنان صادقانه نگری و صادقانه اندیشیدن است. همچنين،معتقد است وجود و هستی پدیدها مستقل از ادراک وحواس بشر است
تفاوت این سبک با واقع گرایی قرون قبل
تفاوت آن با واقع گرایی قرون قبل در این است که در واقع گراییقرن نوزدهم واقیعت همانطور که وجود دارد و به دور از هر گونه دخل و تصرف بیان می شود.
به نوعی واقع گرایی قرن نوزدهم را باید نتیجه رویکرد هنرمندان به زندگی و بحران های بشر دانست؛ که گرایش رئالیسم اجتماعی بیانگر این موضوع می باشد.
واقع گرایی یعنی اصالت واقعیت خارجی. این مکتب به وجود جهان خارج و مستقل از ادراک انسان، قائل است.
تفاوت سبک واقع گرایی با ایده آلیسم
مکتب رئالیسم نقطه مقابل مکتب ایده آلیسم است؛ یعنی مکتبی که وجود جهان خارجی را نفی کرده و همه چیز را تصورات و خیالات ذهنی می داند. سبک رئالیسم یعنی سبک گفتن و نوشتن متکی بر نمودهای واقعی و اجتماعی. اما سبک ایده آلیسم عبارت است از سبک متکی به تخیلات شاعرانه گوینده یا نویسنده .
ایده آلیست ها همه موجودات و آنچه را که در این جهان درک می کنیم، تصورات ذهنی و وابسته به ذهن شخص می دانند و معتقدند که اگر من که همه چیز را ادراک می کنم نباشم، دیگر نمی توانم بگویم که چیزی هست.
در حالی که بنابر نظر و عقیده رئالیستی، اگر ما انسان ها از بین برویم، باز هم جهان خارج وجود خواهد داشت. به طور کلی یک رئالیست، موجودات جهان خارج را، واقعی و دارای وجود مستقل از ذهن خود می داند.
باید گفت در واقع همه انسانها رئالیست هستند، زیرا همه به وجود دنیای خارج اعتقاد دارند. حتی ایده آلیست ها نیز در زندگی و رفتار، رئالیست هستند، زیرا باید جهان خارج را موجود دانست تا بتوان کاری کرد و یا حتی سخنی گفت.
نقاشان معروف سبک رئالیسم در اورپا:
گوستاو کوربه، ژان فرانسوا میله، انوره دومیه، ادوارد مانه و هنرمندان معروف روسی: ایوان شیشکین، ایلیار پین، کرامسکوی، می باشند.
رومانتیسم شيشگن آثارش را در سبک رئالیسم و ناتورالیسم خلق کرد. و همت خود را صرف بازنمایی زیبایی و شکوه طبیعت کشورش نمود.
سبک رئالیسم علاوه بر اروپا، بخش عظیمی از روسیه را به خصوص در شاخه های اجتماعی و سیاسی در بر گرفت.
هدف هنرمند رئالیست در تصویرگری
هدف هنرمند سبک رئالیسم به تصویر کشیدن موضوعات عادی و روزمره مردم کوچه و بازار، دهقانان، کارگران و سایر اقشار جامعه است.
بر خلاف مکاتب قبلی خود، فقط به دنبال به تصویر درآوردن صحنه های ناب و زیبا و تجملی زندگی نبوده است.
سبک رئالیسم تا دهه ی 1960 طرفداران زیادی داشت، و از این سال ها به بعد دیگر از رسته ی گرایشات مطرح در نقاشی حذف شد و از آن نامی در میان نبود. تا این که توسط “رئالیسم نو” (Neo Realism) دوباره حیات خود را باز یافت.
دیدگاه پیدایش سبک واقع گرایی
یک دیدگاه جالب این است که پیدایش رئالیسم به طور مشخص با کشف دوربین عکاسی مرتبط است. یعنی پیدایش وسیله ای که به انسان امکان ثبت و ضبط کامل یک لحظه (و یا برش) از زندگی را میدهد.
بررسی همزمانی کشف و پیشرفت تکنولوژی دوربین عکاسی با ایجاد و پیشرفت سبک واقع گراییادبی به شکلی تایید کننده نظر فوق است
مشهورترین و اصلی ترین نقاش رئالیسم
مشهورترین و اصلی ترین هنرمند سبک رئالیسم، گوستاو کوربه، نقاش فرانسوی بود.
کوربت می گوید هدفم این بوده است که بتوانم رسوم، اندیشه ها و ظواهر را آنچنان که به چشم می بینم شبیه سازی کنم.
همچنین او می گوید: من اصلا نمی توانم فرشته ای را بکشم که او را هرگز ندیده ام. فرشته را نشانم دهید تا بتوانم تابلویی از پیکرش بکشم. این نقطه مقابل “رمانتی سیسم” است.
هنگامی که کوربه پرده ی «سنگ شکنان» را به معرض نمایش گذاشت، نخستین اثری بود که رئالیسم برنامه ریزی شده ی او را به طور کامل در بر داشت.
وی دو مرد را که بر جاده ای کار می کردند دیده بود و آن ها را سرمشق نقاشی اش قرار داده بود. کوربه آن ها را به اندازه ی طبیعی، با هیکلی جسیم و حالتی کاملا عادی، بدون هیچ گونه نشانی از بارقه ی رنج یا حساسیت بارز نقاشی کرد.
اثر نقاشی مشهور رئالیسم مراسم تدفین، جنازه ای را در منظره ای بیروح و ولایتی نشان می دهد، که مردمی ناشناس و بی اهمیت!
از نوع شخصیت های داستانهای بالزاک و فلوبر در آن حضور یافته اند. اینان که لباس سیاه یکدست به تن دارند، بی سر و صدا در اطراف گور حلقه می زنند و در همان حالت روحانی، به خواندن دعای میت می پردازند.
چهره های حاضران بازتابهای گوناگونی از واکنش آنان و در حکم مجموعه ای از حالات روانی تشییع کنندگان و چهره های مومن فقراست که نشان دهنده اوج و شکوه واقع گرایی سبک رئالیسم است
کوربت در اینجا موضوعی را که حتی کمتر ممکن بود مورد توجه تماشاگران سالن پاریس قرار گیرد، بزرگ می کند.
ولی همین موضوع در آینده ای نه چندان دور به تمام زوایای زندگی و هنر سده ی نوزدهم راه میابد و پیش می رود:
انسان دوستی و علاقه به اصلاحات اجتماعی. در اینجا دیگر اثری از عنصر قهرمانی، متعال و هراس آور نیست، بلکه واقعیت تلخ و کسل کننده ی زندگی و مرگ بر آن سایه افکنده است.
آنچه به نظر هنرمند رئالیسم جالب می رسد، اکنون در محیط خود اوست. این موضوع جالب مردم اند، نه آن بازیگران فوق بشر یا دون بشر در صحنه ای عظیم. مردم همان گونه که هستند و با آهنگ عادی زندگی نوین به حرکت در می آیند.
اثر مشهور ” صدقه گدا به گدا ” از آثار ديگر وي است.
نویسنده و ترجمه دکتر سید سلمان زیدی