سالوادور دالی نویسنده، هنرمند و پیشرو، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های جنبش سوررئالیست بود. دالی در سال 1904 در فیگوئراس کاتالونیا متولد شد و در مادرید و بارسلونا هنر خواند و در آنجا مهارت‌های استادانه‌ای در نقاشی نشان داد و چندین سبک هنری را آزمایش کرد.
در اواخر دهه 1920، دو اتفاق مهم روی داد که سبک هنری بالغ او را شکل داد. اولین کار، کار روانکاو زیگموند فروید بود که اهمیت اروتیک رویاها و تصاویر ناخودآگاه را بررسی کرد. دوم معرفی او با سوررئالیست های پاریس، گروهی از هنرمندان و نویسندگانی بود که به دنبال باز کردن پتانسیل خلاقانه ناخودآگاه انسان بودند.
در سال 1929، دالی با اولین فیلم Un Chien Andalou (یک سگ اندلسی) (1929)، یک فیلم کوتاه سورئالیستی صامت که او با کارگردان اسپانیایی لوئیس بونوئل ساخت، وارد صحنه هنری شد. این فیلم نویسندگان را به مرکز حلقه سوررئالیست فرانسوی به رهبری آندره برتون سوق داد.
بین سال‌های 1929 و 1973، دالی برخی از معروف‌ترین نقاشی‌های سوررئالیستی، از جمله شاهکار خود، تداوم حافظه (1931) را تولید کرد. این نقاشی یک دنیای رویایی را به تصویر می‌کشد که در آن اشیاء معمولی تغییر شکل داده و به‌طور عجیب و غریب و غیرمنطقی نمایش داده می‌شوند: ساعت‌ها، اجسام جامد و سخت به‌طور غیرقابل توضیحی لنگی و ذوب در منظره متروک به نظر می‌رسند. در نقاشی، او بدون زحمت، واقعیت و خیال را با هم ادغام می‌کند تا «سیستم‌سازی سردرگمی و در نتیجه کمک به بی‌اعتبار کردن کامل جهان واقعیت»
در سال 1929 دالی رابطه با زنی به نام “گالا” را شروع کرد که بعدها همسرش شد. پدر دالی از وی ناراضی بود و ارتباط وی را با سورئالیسم که بصورت معنوی در پسرش نفوذ کرده بود می دید. تا اینکه خبرهایی شنید که دالی اثری توهین آمیز از مادرش که هیجده سال پیش به علت سرطان سینه فوت کرده بود، اجرا نموده. دالی بزرگ پسرش را محکوم کرد و به وی دستور داد هیچگاه به خانه برنگردد. سپس سالوادور دالی با “گالا” ازدواج ، و به خانه ای در “پورت لیگات” نقل مکان کرد.
مهمترین سهم دالی در سوررئالیسم روش پارانویا-انتقادی بود، تکنیکی سوررئالیستی که او در دهه 1930 توسعه داد. این تکنیک هنرمند را ملزم می‌کرد که وارد حالت ذهنی منحصربفردی شود که او آن را «روش خود به خودی دانش غیرمنطقی، مبتنی بر تداعی انتقادی-تفسیری پدیده‌های هذیان» توصیف کرد. او همچنین مقالاتی را منتشر کرد که در آنها شیء سورئالیستی را مورد بحث و تعریف قرار داد، مانند تلفن خرچنگ و مبل لب وست مای (1937) معمولاً از اقلام یافت شده یا مواد آماده ساخته می شدند.
در اواخر دهه 1930، دالی نقاشی را با سبکی آکادمیک تر تحت تأثیر استادان رنسانس آغاز کرد. تحسین او از رافائل به ویژه در نقاشی هایی مانند شعر آمریکا (1943)، انفجار سر رافائل (1951) و حداکثر سرعت مدونای رافائل (1954) مشهود است. در سراسر دهه 1930، موضع سیاسی مبهم دالی در مورد فاشیسم، او را از همکاران سوررئالیست خود دور کرد، که در نهایت دالی را از جنبش اخراج کرد.
در سال 1940، در طول جنگ جهانی دوم، دالی و همسرش گالا به ایالات متحده نقل مکان کردند. از این پس، دالی در رسانه های مختلف، طراحی صحنه تئاتر، مبلمان، جواهرات و حتی ویترین برای مغازه های مد روز کار می کرد. در سال 1942، او جذاب ترین کتاب خود را به نام زندگینامه زندگی مخفی سالوادور دالی منتشر کرد.
دالی و گالا در سال 1948 به اسپانیا بازگشتند. این هنرمند در مراحل پایانی کار خود همچنان پرکار بود، او روی پروژه‌های مختلفی کار کرد و در عین حال به تولید نقاشی، مجسمه‌سازی و اشیا ادامه داد. او همچنین به شیرین کاری های تبلیغاتی علاقه خاصی داشت و توانست برای دهه ها با رفتار ظالمانه خود مردم را مجذوب خود کند. دالی در 23 ژانویه 1989 بر اثر نارسایی قلبی در فیگورس اسپانیا درگذشت.
نویسنده و ترجمه: سید سلمان زیدی